ภูมิปัญญาการทำข้าวหลาม

ข้าวหลาม
ความเป็นมา / ความสำคัญ

ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.  2542  ได้ให้ความหมายไว้ว่า

“ข้าวหลาม”  คือ “ข้าวเหนียวที่บรรจุในกระบอกไม้ไผ่ แล้วเผาให้สุก” โดยใช้ข้าวเหนียวแช่น้ำจนอ่อนตัวดีแล้ว กรอกใส่กระบอก ไม้ไผ่ที่ตัดไว้ แล้วกรอกน้ำกะทิผสมเกลือ จนท่วมข้าวเหนียวพอประมาณ อุดปากกระบอก ให้แน่นด้วยใบตองห่อกาบมะพร้าว นำไปหลามจนสุก

วิธีการทำข้าวหลาม

ส่วนผสมที่สำคัญ

            1.  ข้าวเหนียว   10  ถ้วยตวง
            2. กะทิ  4   ถ้วยตวง
            3.  เกลือ   1  ช้อนโต๊ะ
            4. น้ำตาลทราย    1   ถ้วยตวง
            5. ถั่วดำ  1 / 2  ถ้วยตวง
            6. กระบอกไม้ไผ่
            7. กาบมะพร้าวทุบ ห่อด้วยใบตองแห้งหรือสด (ทำจุกอุดปากกระบอก)

 การตัดกระบอกไม้ไผ่

             ตัดกระบอกไม้ไผ่ยาวประมาณ 32-34 เซนติเมตร  ส่วนความกว้างขึ้นอยู่กับกระบอกไม้ไผ่ตามธรรมชาติ ซึ่งจะมีขนาดไม่เท่ากัน โดยส่วนปลายจะได้กระบอกเล็กและไล่ลงมาจนถึงส่วนโคนกระบอกจะใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อตัดกระบอกไม้ไผ่ได้ตามจำนวนที่ต้องการแล้ว นำไม้หุ้มฟองน้ำล้วงเอาเศษผงและฝุ่นละอองออกให้หมด

ขั้นตอนการทำ
            1. นำข้าวเหนียวมาล้างน้ำ แช่ทิ้งไว้ประมาณ  1 คืน แล้วพักขึ้นให้สะเด็ดน้ำ ขณะเดียวกัน นำเมล็ดถั่วดำมาล้างแล้วต้มจนเปื่อยได้ที่ นำมาคลุกให้เข้ากันกับข้าวเหนียวที่เตรียมไว้
            2. นำน้ำกะทิสดที่คั้นไว้มาผสมกับน้ำตาล และเติมเกลือลงไป คนให้เข้ากัน น้ำกะทิควรมีรสเค็มเล็กน้อย
            3. นำข้าวเหนียวที่คลุกกับถั่วดำ กรอกลงไปในกระบอกไม้ไผ่ที่เตรียมไว้
            4. นำน้ำกะทิที่ปรุงไว้มากรอกใส่ทีละกระบอก โดยกะปริมาณให้น้ำกะทิท่วมข้าวเหนียวในกระบอก (เว้นส่วนปากกระบอกไว้ประมาณ 1 ใน 4 ของความสูงของข้อกระบอกที่จะใส่ข้าวเหนียวเพื่อเผื่อพื้นที่ไว้ใส่จุก)
            5. เมื่อกรอกครบแล้ว ให้รีบใส่จุกทันที แล้วนำไปวางพาดเรียงกัน ให้กระบอกอยู่ในลักษณะแนวตั้ง เพื่อไม่ให้กะทิหก